"Mare nostrum"

Apostle Markos Lyceum - Archangelos

PARTICIPATION IN THE PROGRAMM:

«YOUNG REPORTERS FOR THE ENVIRONMENT»

Our team:

Andreas Hadjiyiannis

Panagiwta Evangelou

Angelina Kouppanou

Team coordinator:

Kouttouki Savvoula (Biologist)

"MARE NOSTRUM"

    Όταν κάποτε το τελευταίο άνθος μαραθεί, ο τελευταίος ποταμός στερέψει και το τελευταίο ψάρι αποβιώσει, τότε ίσως ο άνθρωπος διαπιστώσει πως το χρήμα δεν ήταν ποτέ τελικά, η μοναδική λύση. «Δεν κληρονομούμε τη γη από τους προγόνους μας, τη δανειζόμαστε από τα παιδιά μας...». Σε ένα μακρύ αγώνα επιβίωσης, ο άνθρωπος τείνει ανελλιπώς, προς την αμαύρωση της μητέρας φύσης, μέσω μιας πληθώρας τεχνολογικών διεργασιών στις διάφορες εκφάνσεις της καθημερινότητας, αλλοιώνοντας έτσι ολοένα και περισσότερο τη ζωή των μελλοντικών γενεών, τον φυσικό και τον ενάλιο πλούτο.

Ομολογουμένως, στο νησί μας - στην εναλία αυτή γη - η θάλασσα, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των οικονομικών και τουριστικών συναλλαγών, αλλά και των κοινωνικοπολιτικών σχέσεων που ενσωματώνουν την Κύπρο, μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής κοινότητας. Ωστόσο, σύμφωνα με διεθνείς επιστημονικές έρευνες, η Κύπρος ως ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα πλοιοδιαχείρισης παγκοσμίως, καταλαμβάνει την 3η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 10η παγκοσμίως σε χωρητικότητα πλοίων και ναυτιλιακή ενασχόληση, στοιχείο που εντάσσει την Κυπριακή Ναυτιλιακή Βιομηχανία στη 2η θέση διεθνώς όσον αφορά το ποσοστό εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και συγκεκριμένα θαλάσσιων ρύπων. Ακόμη, με ποσοστό 91% των εμπορικών συναλλαγών να διεξάγονται μέσω του τομέα της ναυτιλίας και 940 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως να εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα, η ναυτιλιακή βιομηχανία αποτελεί αναμφίβολα μια από τις γενεσιουργούς αιτίες της κλιματικής αλλαγής. 

   Συνεπώς, η μελέτη μας εστίασε αναφανδόν σε τρείς διακριτούς τομείς: στη μείωση των θαλάσσιων ρύπων, στη βελτίωση της ζωής των θαλάσσιων ειδών, καθώς επίσης και στη μείωση των τροφικών αποβλήτων που με τις ποσότητες μεθανίου που αποβάλλουν στην ατμόσφαιρα κατά την αποσύνθεσή τους, συμβάλλουν δραστικά στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, ζήτημα που αφορά άμεσα κάθε Κυπριακή κοινότητα αλλά και έμμεσα κάθε Κύπριο πολίτη.

Αρχικά, το πρώτο στάδιο της έρευνας μας εστίαζε στη δημιουργία ενός ερωτηματολογίου για την αξιολόγηση του γνωστικού επιπέδου ενός πληθυσμιακού δείγματος (από άτομα του ενδοσχολικού και εξωσχολικού χώρου, διαφόρων ηλικιών) σχετικά με τη συμβολή της Κυπριακής ναυτιλίας στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και κατά συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Τα αποτελέσματα ήταν αρκετά ενθαρρυντικά με 72% του συνολικού δείγματος να γνωρίζει τη δυσμενή επιρροή της ναυτιλίας στο φυσικό περιβάλλον. 

   Ακόμη στο ερωτηματολόγιο εξετάστηκε η γνώση του κοινού για τα τεχνολογικά μέσα που χρησιμοποιούνται στην εργασία μας. Η πλειονότητα (64%, 75% και 68% αντίστοιχα) του συνολικού δείγματος απάντησε αρνητικά σχετικά με το αν γνωρίζει τις συγκεκριμένες τεχνολογικές εφαρμογές, στοιχείο που αποτελεί κίνητρο για τη γνωστοποίηση των μεθόδων αυτών.

   Η κύρια δομή της μελέτης μας στηρίζεται σε τρείς διαφορετικές σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις: τα καύσιμα μεθανίου (biofuels), τα quantum dots (είδος κβαντικών ημιαγωγών με λειτουργία φωτοβολταϊκών) και τέλος ένα είδος βιοφωταυγούς φυτοπλαγκτόν (δινομαστιγωτά - bioluminescent algae).

   Συγκεκριμένα, οι κάτοικοι των διαφόρων κοινοτήτων θα προσφέρουν τα τροφικά τους απόβλητα στους δήμους των αντίστοιχων περιοχών, οι οποίοι μέσω της διαδικασίας των «σειραδιών» και των φίλτρων "zeolite sorbents" θα μετατρέπουν το παραγόμενο μεθάνιο σε βιοκαύσιμα και ηλεκτρισμό. Ακολούθως, τόσο τα καύσιμα μεθανίου όσο και ο ηλεκτρισμός θα μεταβιβάζονται από την ενδοχώρα στις διάφορες παραθαλάσσιες περιοχές για την ανατροφοδότηση των πλοίων του Κυπριακού ναυτιλιακού στόλου.

    Αξιοσημείωτο το γεγονός, πως έπειτα από έρευνα, παρατηρήσαμε πως τα καύσιμα μεθανίου αποτελούν μια, κατά πολύ, πιο οικονομική, οικολογική και αποδοτική λύση αφού δεν είναι αναγκαία οποιαδήποτε μηχανολογική διαφοροποίηση στη μηχανή των πλοίων καθώς επίσης, δεν παράγουν τοξικά αέρια (ή θαλάσσιους ρύπους) κατά την κατανάλωσή τους.

   Επιπρόσθετα, για τις ενεργειακές ανάγκες των πλοίων καθ' όλη τη διάρκεια λειτουργίας τους, θα χρησιμοποιείται η τεχνολογική επένδυση "quantum dots", η οποία με 33% μεγαλύτερη αποδοτικότητα από τα συνήθη ηλιακά πλαίσια, θα μπορούν να μετατρέπουν την «άφθονη» ηλιακή ενέργεια του νησιού σε ηλεκτρισμό. (η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια τόσο από τα τροφικά απόβλητα, όσο και από τα «quantum dots» θα αξιοποιείται ανάλογα με τις ενεργειακές ανάγκες του κάθε πλοίου).

   Ειρήσθω εν παρόδω, πως έπειτα από συνεργασία της ομάδας μας με το «Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών» καθώς επίσης και μέσω συνέντευξης με την ερευνήτρια Μόνικα Δημητρίου του Πανεπιστημίου Κύπρου, η ομάδα μας μελέτησε εκ βάθρων τις ιδιότητες των βιοφωταυγών «Δινοφυκιών» (bioluminescent dinoflagellates) μέσω μιας σειράς πειραμάτων, στα οποία καταγράφτηκαν οι συνθήκες ανάπτυξης του συγκεκριμένου μικροοργανισμού. Ως μια φυσική πηγή φωτός θα μπορούσε αναντίρρητα να αντικαταστήσει πολλές υπάρχουσες ηλεκτρικές πηγές των πλοίων, συμβάλλοντας στην εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας και συντείνοντας στη βελτίωση της αισθητικής των τουριστικών κυρίως πλοίων, με απότοκο την ανάπτυξη του τουριστικού και οικονομικού τομέα του νησιού.

   Συνελόντι ειπείν, με την υλοποίηση της ιδέας μας επιτυγχάνεται αναντίλεκτα, η μείωση των θαλάσσιων ρύπων (CO2 ,CH4 ,N2O) στις Κυπριακές θάλασσες και συνεπώς η βελτίωση της ζωής των θαλάσσιων ειδών, εφαρμόζοντας έτσι τη νομοθετική αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% μέχρι το έτος 2030. Ακόμη, η εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογικών μεθόδων θα μπορούσε να συνδράμει στον εκσυγχρονισμό της νεολαίας, στην ευαισθητοποίηση των πολιτών καθώς επίσης και στη κινητοποίησή τους προς μια ζωή οικολογική και βιώσιμη που εν τέλει θα οδηγήσει στην άμβλυνση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. 

Ως Κύπριοι πολίτες έχουμε χρέος να διαφυλάσσουμε αλώβητη την Κυπριακή φύση και ειδικότερα τη θάλασσά μας...τη δική μας θάλασσα... mare nostrum! 

Βιβλιογραφία:

• https://www.google.com/amp/s/mobile.reuters.com/article/amp/idUSKBN2481UD
• https://www.consilium.europa.eu/en/policies/climate-change/
• https://www.transportenvironment.org/discover/europes-top-shipping-nations-among-worst-imo-maritime-climate-talks-ranking/
• https://www.weforum.org/agenda/2018/04/if-shipping-were-a-country-it-would-be-the-world-s-sixth-biggest-greenhouse-gas-emitter